Các nhà khoa học cho biết lõi bên trong của Trái đất đã thay đổi vòng quay của nó
Theo một nghiên cứu mới, lõi Trái đất có thể đã ngừng quay hoặc thậm chí có thể đang quay ngược lại.
Lõi của hành tinh chúng ta được tạo thành từ một lớp kim loại lỏng bên ngoài và lõi bên trong bằng kim loại rắn có kích thước bằng khoảng 70% kích thước của Mặt trăng.
Người ta thường tin rằng lõi quay ngược chiều kim đồng hồ khi nhìn từ Bắc Cực, giống như phần còn lại của hành tinh Trái đất.
Nhưng một nghiên cứu phân tích dữ liệu sóng địa chấn trong 60 năm qua của các nhà nghiên cứu tại Đại học Bắc Kinh ở Trung Quốc đã kết luận rằng vòng quay của lõi dừng lại vào khoảng năm 2009, sau đó bắt đầu lại theo hướng ngược lại.
Xiaodong Song và Yi Yang, tác giả nghiên cứu, nói với AFP: “Chúng tôi nghĩ rằng lõi, so với bề mặt Trái đất, quay theo hướng này rồi hướng khác, giống như một chiếc xích đu”.
Họ nói thêm rằng một chu kỳ hoàn chỉnh (theo hướng này và hướng khác) của sự dao động này là khoảng 70 năm.
Theo các nhà nghiên cứu, lần thay đổi luân chuyển cuối cùng trước năm 2009 đã xảy ra vào đầu những năm 1970 và lần thay đổi tiếp theo sẽ diễn ra vào giữa những năm 2040.
Phát hiện gây tranh cãi
Vẫn còn nhiều tranh luận về bản chất của lõi Trái đất, bởi việc thu thập thông tin về nó là vô cùng khó khăn.
Rìa của lõi ngoài gặp lớp phủ Trái đất ở độ sâu khoảng 2.890 km, và lõi ngoài này được cho là làm từ sắt lỏng và niken.
Lõi bên trong bắt đầu cách bề mặt hành tinh khoảng 5.000 km và được cho là làm từ sắt và niken rắn, do áp suất cực lớn buộc các nguyên tử của kim loại phải kết dính lại với nhau.
Nó nằm trong lõi ngoài lỏng và được cho là đang quay cùng hướng với phần còn lại của Trái đất, dựa trên phân tích sóng địa chấn do động đất gây ra.
Xiaodong Song và Yi Yang đã nghiên cứu các sóng địa chấn này, tìm thấy một “sự quay ngược dần dần của lõi bên trong như một phần của dao động kéo dài khoảng bảy thập kỷ”. Bài báo của họ được đăng trên tạp chí Nature Geoscience (https://www.nature.com/articles/s41561-022-01112-z.epdf)
John Vidale, nhà địa chấn học tại Đại học Nam California, người không tham gia nghiên cứu, cho biết: “Đây là một nghiên cứu rất thận trọng được thực hiện bởi các nhà khoa học xuất sắc đã sử dụng nhiều dữ liệu.
Tuy nhiên, ông nói thêm rằng “không có mô hình hiện tại nào thực sự giải thích tốt tất cả các dữ liệu có sẵn”.
Tần suất quay lõi bên trong của Trái đất thay đổi như thế nào?
Vidale đã công bố một nghiên cứu vào năm ngoái cho thấy lõi bên trong dao động nhanh hơn nhiều, thay đổi hướng khoảng sáu năm một lần, theo dữ liệu địa chấn từ hai vụ nổ hạt nhân có từ cuối những năm 1960 và đầu những năm 1970.
Một nhà địa vật lý khác, Hrvoje Tkalcic tại Đại học Quốc gia Úc, tin rằng chu kỳ của lõi bên trong là khoảng 20 đến 30 năm, thay vì 70 năm được đề xuất bởi nghiên cứu trong tuần này trên tạp chí Nature Geoscience.
Các nhà nghiên cứu của Đại học Bắc Kinh tuyên bố trong bài báo của họ rằng dao động này “trùng khớp với những thay đổi trong một số quan sát địa vật lý khác”, chẳng hạn như độ dài của ngày và những thay đổi đối với từ trường của Trái đất.
Họ viết: “Những quan sát này cung cấp bằng chứng cho các tương tác động giữa các lớp của Trái đất, từ lớp sâu nhất bên trong đến bề mặt, có khả năng là do liên kết hấp dẫn và trao đổi động lượng góc từ lõi và lớp phủ lên bề mặt”.
Họ giải thích: “Chúng tôi hy vọng rằng nghiên cứu của chúng tôi sẽ thúc đẩy các nhà nghiên cứu thiết kế và thử nghiệm các mô hình coi Trái đất như một hệ thống động tích hợp.
(Theo Euronews/AFP)
