TIN TỨC NỔI BẬT: Cải tổ pháp lý của Ba Lan vi phạm độc lập tư pháp, quy định của ECJ

Cuộc cải cách gây tranh cãi đã gây ra tranh chấp gay gắt và kéo dài giữa chính phủ Ba Lan và Ủy ban châu Âu.

Tòa án Công lý Châu Âu (ECJ) cho biết cải cách tư pháp của Ba Lan vi phạm luật pháp châu Âu vì nó làm suy yếu quyền được tiếp cận với một cơ quan tư pháp độc lập và công bằng.

“Giá trị của pháp quyền là một phần không thể thiếu trong bản sắc của Liên minh châu Âu như một trật tự pháp lý chung và được thể hiện cụ thể trong các nguyên tắc có nghĩa vụ ràng buộc pháp lý đối với các quốc gia thành viên,” các thẩm phán cho biết vào chiều thứ Hai.

“Các biện pháp do cơ quan lập pháp Ba Lan áp dụng không tương thích với các đảm bảo về quyền tiếp cận một tòa án độc lập và vô tư đã được luật pháp thiết lập trước đây.”

Phán quyết này là sự bác bỏ rõ ràng đối với cải cách do chính phủ cứng rắn của đảng Luật pháp và Công lý (PiS) đưa ra vào năm 2019, vốn đã gây ra tranh chấp gay gắt giữa Warsaw và Brussels.

Cải cách gây tranh cãi đã thay đổi các quy tắc chi phối mối quan hệ giữa các tòa án, ngăn cản các thẩm phán đặt câu hỏi về sự vô tư của nhau và xem xét tính hợp pháp của việc bổ nhiệm họ.

Nó cũng trao quyền cho phòng kỷ luật của Tòa án tối cao để trừng phạt các thẩm phán theo nội dung phán quyết của họ. Các hình phạt có thể bao gồm giảm lương, đình chỉ nhiệm vụ tạm thời và từ bỏ quyền miễn trừ để cho phép bắt đầu tố tụng hình sự.

Phòng đã nhiều lần bị Ủy ban Châu Âu, Liên Hợp Quốc và các tổ chức xã hội dân sự chỉ trích là một công cụ chính trị để kiểm soát ngành tư pháp và làm suy yếu sự phân chia quyền lực.

Warsaw bảo vệ cơ quan này như một công cụ cần thiết để thanh trừng ảnh hưởng từ thời cộng sản và trấn áp tham nhũng.

Tòa án Công lý Châu Âu trước đó đã phán quyết rằng phòng này không phù hợp với luật pháp EU và áp đặt một loạt các biện pháp tạm thời cũng như ra lệnh dỡ bỏ nó.

Việc Ba Lan tiếp tục từ chối tuân thủ các biện pháp tạm thời đã khiến ECJ đưa ra mức phạt kỷ lục 1 triệu euro mỗi ngày đối với quốc gia này, khoản tiền này đã giảm xuống còn 500.000 euro vào đầu năm nay sau khi cơ quan kỷ luật được thay thế bằng “phòng trách nhiệm nghề nghiệp”.

Khoản tiền phạt được khấu trừ vào phân bổ ngân sách EU của Ba Lan và được cho là sẽ giữ nguyên cho đến khi phán quyết hôm thứ Hai được đưa ra.

Trong phán quyết mới của mình, ECJ đã tái khẳng định lập trường của mình đối với các quyền trừng phạt của phòng và thách thức trực tiếp nghĩa vụ cung cấp dữ liệu cá nhân, chẳng hạn như tư cách thành viên đảng chính trị và tổ chức phi chính phủ, mà các thẩm phán Ba Lan buộc phải tuân theo.

“Việc đưa lên mạng thông tin liên quan đến các thành viên trong quá khứ của một đảng phái chính trị, trong trường hợp hiện tại, không phù hợp để đạt được mục tiêu bị cáo buộc là củng cố sự vô tư của các thẩm phán,” các thẩm phán cho biết hôm thứ Hai.

Việc tiết lộ “có khả năng khiến các thẩm phán gặp rủi ro bị kỳ thị quá mức, bằng cách ảnh hưởng một cách vô cớ đến nhận thức của các thẩm phán đó bởi các cá nhân và công chúng nói chung.”

Chính phủ Ba Lan đã lập bảng luật để giải quyết các khía cạnh gây tranh cãi nhất của cải cách và đảm bảo giải phóng phần 35 tỷ euro trong quỹ phục hồi COVID-19 của EU, mà Brussels hiện đang giữ lại.

Nhưng trong một động thái đáng ngạc nhiên, Tổng thống Andrzej Duda đã chọn gửi luật được đề xuất tới Tòa án Hiến pháp của Ba Lan, tiếp tục trì hoãn việc thực hiện.

(Theo Euronews)