Tại sao lũ lụt ở Valencia lại gây chết người nhiều đến vậy, liệu cảnh báo lũ có đến quá muộn không?
Một số khu vực chứng kiến lượng mưa bằng cả một năm chỉ trong tám giờ khiến người dân bị mắc kẹt trong nhà do nước lũ.
Ít nhất 95 người đã thiệt mạng ở miền nam và miền đông Tây Ban Nha sau trận lũ quét chết người.
Con số này dự kiến sẽ tăng lên khi cuộc tìm kiếm hàng chục người vẫn mất tích vẫn đang tiếp tục, một số khu vực vẫn chưa báo cáo nạn nhân và dự báo sẽ có thêm mưa đổ xuống một số khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất của đất nước.
Ở một số khu vực, lượng mưa bằng lượng mưa của cả năm chỉ trong tám giờ vào thứ Ba. Cơ quan Khí tượng Nhà nước Quốc gia Tây Ban Nha (AEMET) cho biết tại khu vực Chica của Valencia, một lượng mưa “phi thường” là 491 lít trên một mét vuông đã tích tụ trong tám giờ.
Bị ngập trong nước lũ chết người, người dân bị mắc kẹt trong nhà, ô tô bị cuốn trôi và cầu bị xé toạc khỏi móng.
“Đây là thực tế đáng sợ của biến đổi khí hậu”, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết hôm thứ Tư, đồng thời nói thêm rằng hiện tượng thời tiết khắc nghiệt đã trở thành “trạng thái bình thường mới”.
“Và chúng ta phải chuẩn bị để đối phó với nó, trên toàn Liên minh của chúng ta, và bằng mọi công cụ mà chúng ta có.”
Biến đổi khí hậu có phải là nguyên nhân gây ra trận lũ lụt chết người ở Valencia không?
Tiến sĩ Linda Speight, giảng viên tại Khoa Địa lý và Môi trường (SoGE) của Đại học Oxford, cho biết: “Những hình ảnh và video từ phía đông nam Tây Ban Nha cho thấy sức mạnh khủng khiếp nhất của nước”.
“Thật không may, đây không còn là những sự kiện hiếm hoi nữa. Biến đổi khí hậu đang thay đổi cấu trúc của hệ thống thời tiết, tạo ra những điều kiện khiến những cơn giông bão dữ dội kéo dài trên một khu vực dẫn đến lượng mưa phá kỷ lục – một mô hình mà chúng ta liên tục chứng kiến”.
Các nhà khoa học khí hậu và nhà khí tượng học đổ lỗi cho lũ lụt là do một thứ gọi là ‘hệ thống bão áp suất thấp bị cắt đứt’ di chuyển từ một luồng phản lực gợn sóng bất thường, bị chặn lại. Hệ thống này sau đó bị kẹt trên khu vực, trút xuống lượng mưa tương đương một năm trong tám giờ.
Đây là một hiện tượng thời tiết tự nhiên thường xảy ra ở Tây Ban Nha vào mùa thu và mùa đông. Hiện tượng này phổ biến đến mức nó có từ viết tắt riêng, DANA hay Depresion Aislada en Niveles Altos.
Nhiệt độ bề mặt biển ấm bất thường, có nhiều khả năng xảy ra hơn do biến đổi khí hậu do con người gây ra và bầu khí quyển ấm lên của chúng ta, tuy nhiên, lại ảnh hưởng trực tiếp đến lượng mưa mà những cơn bão này có thể chứa.
“Không còn nghi ngờ gì nữa, những trận mưa như trút nước này đã được tăng cường bởi biến đổi khí hậu”, Tiến sĩ Friederike Otto, người đứng đầu của World Weather Attribution tại Trung tâm Chính sách Môi trường, Imperial College London, giải thích.
“Với mỗi phần nhỏ của một độ nóng lên do nhiên liệu hóa thạch, bầu khí quyển có thể chứa nhiều độ ẩm hơn, dẫn đến những trận mưa lớn hơn. Những trận lũ chết người này là một lời nhắc nhở khác về mức độ nguy hiểm của biến đổi khí hậu khi chỉ nóng lên 1,3°C”.
Otto nhấn mạnh rằng chỉ tuần trước, Liên Hợp Quốc đã cảnh báo rằng thế giới đang trên đà trải qua mức tăng nhiệt lên tới 3,1°C vào cuối thế kỷ.
“Tại COP29, các nhà lãnh đạo toàn cầu thực sự cần phải đồng ý không chỉ giảm mà còn ngừng đốt nhiên liệu hóa thạch, với một ngày kết thúc. Thế giới càng trì hoãn việc thay thế nhiên liệu hóa thạch bằng năng lượng tái tạo thì các hiện tượng thời tiết cực đoan sẽ càng trở nên nghiêm trọng và thường xuyên hơn.”
Liệu Valencia có thể chuẩn bị tốt hơn cho thời tiết khắc nghiệt không?
Chính quyền địa phương đã bị chỉ trích vì không đưa ra cảnh báo kịp thời về những nguy cơ tiềm ẩn của cơn bão.
Chính quyền Valencia đã thừa nhận rằng họ chỉ gửi tin nhắn văn bản cảnh báo người dân về thảm họa tám giờ sau khi lũ lụt được báo cáo lần đầu tiên và 10 giờ sau khi AEMET đưa ra cảnh báo về “mối nguy hiểm cực độ” trong khu vực.
Tin nhắn ngắn này được gửi ngay sau 8 giờ tối thứ Ba đã đến quá muộn đối với nhiều người đã bị mắc kẹt trong nhà, trong các cửa hàng hoặc trong xe hơi trên đường phố khi trận lũ chết người ập đến.
Hannah Cloke, giáo sư thủy văn tại Đại học Reading, cho biết thật “kinh hoàng” khi chứng kiến quá nhiều người chết vì lũ lụt ở châu Âu mặc dù các nhà dự báo đã dự đoán lượng mưa cực lớn và đưa ra cảnh báo.
“Thảm kịch người chết trong xe hơi và bị cuốn trôi trên đường phố hoàn toàn có thể tránh được nếu mọi người có thể tránh xa mực nước lũ dâng cao. Điều này cho thấy hệ thống cảnh báo mọi người về mối nguy hiểm của lũ lụt ở Valencia đã thất bại, với hậu quả chết người.
“Rõ ràng là mọi người không biết phải làm gì khi đối mặt với lũ lụt hoặc khi họ nghe thấy cảnh báo.”
(Theo Euronews)
