Chiến thắng của Trump sẽ có ý nghĩa gì đối với quan hệ EU-Trung Quốc?

EU đã tuyên bố muốn giảm thiểu rủi ro trong quan hệ với Bắc Kinh, nhưng liệu khối này có phải chịu thêm áp lực phải cứng rắn hơn trong lập trường nếu ứng cử viên đảng Cộng hòa Donald Trump giành chiến thắng vào tuần tới không?

Các cuộc thăm dò gần đây cho thấy ứng cử viên đảng Cộng hòa Donald Trump và đối thủ đảng Dân chủ Kamala Harris đang bám đuổi sát nút trong cuộc đua vào Nhà Trắng ngày 5 tháng 11, và châu Âu đang chuẩn bị cho mọi kịch bản và hậu quả có thể xảy ra.

Theo các nhà nghiên cứu và nhà phân tích chính trị được Euronews tham vấn, chiến thắng của Trump có thể đồng nghĩa với việc ít có khả năng dự đoán hơn, ít hợp tác hơn với các đồng minh toàn cầu như EU và nhiều căng thẳng thương mại hơn với Trung Quốc.

Ceren Ergenc, một nghiên cứu viên tại Trung tâm Nghiên cứu Chính sách Châu Âu, đã nói với Euronews trong một cuộc phỏng vấn – nhưng sự khác biệt chính có thể là cách hai ứng cử viên tổng thống sẽ thực hiện các biện pháp.

“Chính quyền Harris sẽ theo đuổi cách thức thể chế hóa hơn để thực hiện mọi việc, trong khi chính quyền Trump sẽ thực hiện theo cách cá nhân hóa hơn”, Ergenc cho biết.

Cựu Tổng thống Trump đã đe dọa sẽ áp thuế đối với hàng nhập khẩu từ châu Âu, đặt câu hỏi về các cam kết của NATO trong trường hợp Nga xâm lược, và thậm chí còn đe dọa cắt giảm tài trợ của Hoa Kỳ cho Ukraine đang bị chiến tranh tàn phá.

Tuy nhiên, lập trường của Trump về Trung Quốc lại khó đoán hơn, xét đến những phát biểu trái chiều của ông về Đài Loan, giới lãnh đạo Bắc Kinh và các chính sách thương mại và công nghiệp.

Vào cuối mùa hè, ứng cử viên của Đảng Cộng hòa đã cân nhắc về mối quan hệ của mình với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong một cuộc phỏng vấn với Fox News, nói rằng “không có nhà phê bình Trung Quốc nào vĩ đại hơn tôi”.

“Nhưng tôi tôn trọng Trung Quốc và tôi tôn trọng Chủ tịch Tập và tôi có mối quan hệ tuyệt vời với họ”, Trump nói thêm, hình dung về một mối quan hệ tốt đẹp với đất nước này trong tương lai.

Ngược lại, Phó Tổng thống Harris đã tái khẳng định sự ủng hộ của Hoa Kỳ đối với Đài Loan trong các tuyên bố trước đó và đã lên tiếng nhiều hơn về việc tôn trọng nhân quyền tại Trung Quốc.

Với Harris, “chúng ta sẽ thấy sự tiếp nối những gì đã xảy ra với Biden, nghĩa là có nhiều sự phối hợp hơn, nhiều trao đổi thông tin hơn và nhiều sự thống nhất hơn về các chính sách, cả tích cực và tiêu cực”, Francesca Ghiretti, giám đốc nghiên cứu tại RAND Châu Âu, cho biết, tuyên bố rằng Harris sẽ là một đồng minh được biết đến và thân thiết, nhưng cũng là người đôi khi đấu tranh để liên kết với Châu Âu.

Đối với Mario Esteban, lập trường của Hoa Kỳ sẽ không ảnh hưởng đến lập trường của EU về nhân quyền tại Trung Quốc, mặc dù sẽ khiến khối này bị cô lập hơn trên toàn cầu – và cũng có những tác động về thương mại.

“Về mặt lý thuyết, chính quyền Trump sẽ ít mang tính địa chính trị hơn chính quyền Harris và sẽ đẩy mọi thứ vào phạm vi bảo hộ kinh tế nhiều hơn”, Esteban, nhà phân tích cấp cao tại Viện nghiên cứu Elcano Royal của Tây Ban Nha, cho biết.

Esteban tin rằng sự phản đối của Trump đối với chương trình nghị sự về biến đổi khí hậu cũng có thể củng cố thêm sự hoài nghi của người châu Âu về thỏa thuận xanh của EU.

Lực lượng đặc nhiệm ‘chống Trump’ của EU

Trong những tháng gần đây, một nhóm đặc nhiệm của Ủy ban châu Âu đã phân tích các kịch bản hậu bầu cử tại Hoa Kỳ và những tác động của chúng đối với châu Âu, bao gồm cả khả năng leo thang căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington.

Kể từ năm 2016, khi Trump lần đầu tiên đắc cử tổng thống, quan hệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đã xấu đi, chuyển sang cách tiếp cận “sân nhỏ, hàng rào cao” – những hạn chế cứng rắn đối với một số ít công nghệ có tiềm năng quân sự đáng kể, cùng với các hoạt động trao đổi kinh tế bình thường ở các lĩnh vực khác.

Nhưng Trung Quốc, sau Hoa Kỳ, là đối tác thương mại lớn thứ hai của EU, vì vậy sẽ không dễ dàng để Brussels cứng rắn với gã khổng lồ châu Á này, ngay cả khi áp lực của Hoa Kỳ tăng lên.

“Sẽ có sự phản kháng từ châu Âu vì có rất nhiều bên tham gia vào EU, ngay cả trong EU cũng không có sự đồng thuận giữa các thể chế về vấn đề tách rời so với giảm rủi ro [giảm sự phụ thuộc và điểm yếu quan trọng của khối]”, Ergenc cho biết.

Trong những năm gần đây, Trung Quốc vừa là đối thủ cạnh tranh kinh tế, vừa là đối tác và là đối thủ có hệ thống của EU; mặc dù căng thẳng gia tăng, cả hai đều phụ thuộc rất nhiều vào nhau về mặt kinh tế.

“Chiến thắng của Trump có nghĩa là trong một số trường hợp, châu Âu sẽ có những bước đi để cải thiện quan hệ với Trung Quốc, Đức là trường hợp rõ ràng nhất, nhưng trong những trường hợp khác, họ chỉ đơn giản là thúc đẩy quyền tự chủ chiến lược”, Alicia García Herrero, nhà nghiên cứu cấp cao tại tổ chức tư vấn Bruegel có trụ sở tại Brussels, nói với Euronews.

Năm 2023, thương mại của EU với Trung Quốc lên tới mức thâm hụt 292 tỷ euro, trong đó thiết bị viễn thông và máy móc điện là một trong những mặt hàng được nhập khẩu nhiều nhất.

(Theo Euronews)